Bu gün elm dünyasının əsas hədəfi insanlar kimi düşünən və qərar verən, hətta onlardan daha ağıllı süni intellektli robotlar istehsal etməkdir. Bununla yanaşı, Süni İntellekt Laboratoriyasının (CSAIL) tədqiqatçıları süni intellekt texnologiyalarının gələcəkdə insanların dolanışıq vasitələrinə necə təsir göstərə biləcəyini proqnozlaşdırmaq üçün araşdırmalar aparıb. Araşdırmaya görə, süni intellekt yaxın bir neçə il ərzində bütün əmək bazarının 25%-ni avtomatlaşdıra bilər. 2055-ci ilə qədər isə bütün işlərin təxminən yarısı süni intellektlə idarə olunacaq. 

Maraqlıdır ki, süni intellekt insan əməyini tamamilə sıradan çıxara bilərmi?

Məsələ ilə bağlı Milli Məclisin deputatı Azər Badamov İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında texnoloji inkişafın dünyanın gələcəyi olduğunu söyləyib.

Onun sözlərinə görə, texnoloji inkişaf vasitəsilə məhsuldarlığı artırmaqla insanların artan təlabatı ödəniləcək. Deputat hesab edir ki, texnoloji inkişaf dünyanın demoqrafik artımı ilə ayaqlaşmasa, insanların yaşamaq imkanları məhdudlaşacaq: "Bu gün Yer kürəsinin əhalisi sürətlə artmaqdadır. Torpaq və istehsal resursları isə bəlli səviyyədədir. Bu baxımdan süni intellektin inkişaf etdirilməsi və cəmiyyət tərəfindən mənimsənilməsi bu gün aktual məsələyə çevrilib. Çünki süni intellekt tətbiq olunan sahələrdə məhsuldarlıq yüksək, xəta səviyyəsi isə minimum olmaqla fasiləsiz iş rejiminə nail olunur". 

A.Badamov süni intellektin tətbiqinin cəmiyyətdə işsizliyin artmasına səbəb olacağı ilə bağlı narahatlığın müşahidə olduğunu vurğulayıb. Lakin o bildirib ki, insan əməyinin sıradan çıxacağı gözlənilən deyil:

"Süni intellektin tətbiqinin genişlənməsi narahatçılıq doğurmamalıdır. Çünki, süni intellektin tətbiqi ənənəvi sahələrdə insan əməyinə təlabatı azaltsa da, yeni istehsal sahələri əmələ gətirir və yeni peşələr meydana gəlməkdədir. Yəni, insan əməyi həmişə lazım olacaq. Məsələn, əvvəllər zavodlarda ağır işlərlə fəhlələr məşğul olurdusa, texnologiyanın inkişafı istehsal xəttlərinin avtomatlaşmasına, fəhlələrin icra etdiyi işlərin robotlar tərəfindən yerinə yetirilməsinə gətirib çıxardır. Amma bu o demək deyil ki, istehsal sahələri insansız fəaliyyət göstərəcək. Sadəcə əvvəl fəhləyə tələbat çox idisə, indi mühəndislərə, proqramçılara və operatorlara daha çox tələbat yaranır. Bu baxımdan insanlar müasir peşələrə yiyələnməlidirlər ki, işlə təmin olunsun".

Süni intelektin tətbiqinin mənfi cəhətinə gəlincə, deputat texnologiyaların baha olduğunu söyləyib. O lakin hesab edir ki, süni intellektin tətbiqi ilə bağlı cəmiyyətin narahatlığı müvəqqətidir:

"Süni intellektlə işləyən texnologiyalar bu gün baha başa gəlsə də, gələcəkdə texnologiyaların istehsalçılarının sayı da çoxalacaq. Bazarda təklif tələbdən çox olduqca texnologiyaların baha olması məsələsi də yoluna düşəcək. Zaman keçdikcə hər şey öz yerini tutur. Belə ki, süni intellektin tətbiqi ilə ənənəvi istehsal sahələrində işçi qüvvəyə tələbat azaldığı kimi, yeni istehsal sahələrində daha çox bilikli işçilərə tələbat artacaq. Sadəcə insanlar gələcəkdə işsiz qalmamaq üçün bilikli tutumlu yeni peşələrə yiyələnməlidir".

İnformasiya texnologiyaları (İT) üzrə ekpert Elvin Həsənov isə İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında bildirib ki, bu günümüz üçün süni intellekt ən vacib texnologiyadır.

Onun sözlərinə görə, bu gün bütün sektorlarda süni intellektlər inkişaf etdirilir. Lakin bu faktoru yaddan çıxartmaq olmaz ki, süni intellektin özünü də insan yaradıb. Yəni onun da inkişafında insan faktoru mövcuddur:

"Elm və texnologiya inkişaf etdikcə informasiya texnologiyaları istiqaməti də öz növbəsində inkişaf edir. Bu isə süni intellektin ərsəyə gəlməsinə səbəb olan əsas məsələlərdəndir. Süni intellekt sayəsində insanlarımız bir düyməyə toxunmaqla vaxta qənaət edərək onlara lazım olan məlumatları mənimsəyirlər. Hazırda süni intellektin təkmilləşməsi üçün milyonlar xərclənir. Təbiidir ki, bunun üzərində təkmilləşmə işləri davam etdikcə bəzi sahələr təsirə məruz qalacaq". 

E.Həsənov araşdırmalara əsasən vurğulayıb ki, gələcəkdə fərqli sahələrdə məqalələr yazmaq, tərcümə, səyahət agentlikləri, bəzi onlayn konsultant işləri (müştəri xidmətləri) və s. süni intellekt tərəfindən ən çox təsirə məruz qalacaq sahələr olacaq: "Bundan başqa, ERP (Enterprise Resource Plannning - Müəssisənin Resurslarının Planlaşdırılması) və tibb kimi sahələrdə indi də süni intellekt istifadə edilir və gələcəkdə istifadəsi daha da genişlənəcək".

Gülşən Şərif