Azərbaycan Vətən müharibəsində ərazi bütövlüyünü bərpa etməklə dövlətçilik tarixində yeni bir mərhələyə qədəm qoydu. Bu, Azərbaycan xalqı qarşısında yeni vəzifələr və çağırışlar yaradır. Onlardan biri 1988-91-ci illərdə və ondan əvvəlki dövrlərdə öz tarixi torpaqlarından qaçqın edilmiş azərbaycanlıların tarixi torpaqlarına qayıtması məsələsidir. Prezident İlham Əliyev 3 ay əvvəlki çıxışında bu məsələni xüsusi vurğuladıqdan sonra Qərbi Azərbaycana Qayıdış konsepsiyası yaradıldı.

Mövzu ilə bağlı Qərbi Azərbaycan İcmasının sədr müavini, Milli Məclisin deputatı Hikmət Babaoğlu İqtisadiyya.az-ın suallarını cavablandırıb: 

“Qərbi Azərbaycana qayıdış hər şeydən öncə bir hüquq məsələsidir. Ondan sonra mənəviyyat məsələsidir, həmçinin iqtisadiyyat məsələsidir. Əgər Qərbi azərbaycanlıların öz torpaqlarından qovulması üçün əsas yaradan Qarabağ münaqişəsi bitibsə və bu münaqişə bitdikdən sonra hələ də Azərbaycanda ermənilər yaşayırsa, nəyə görə Qərbi Azərbaycanda azərbaycanlılar yaşamır və ya yaşamamalıdır? Düşünürəm ki, beynəlxalq hüquqa əsaslanan bu haqlı mövqe bütün dünyaya çatdırılmalıdır. Çünki beynəlxalq hüquqa görə hər bir insanın doğulduğu yerdə yaşaması onun təməl hüququ hesab olunur”. 

Millət vəkili bu məsələdə beynəlxalq aləmin dəstəyini labüd sayır:

“1948-52-ci illərdə Stalinin hakimiyyəti dövründə SSRİ Nazirlər Sovetinin qərarı ilə bir sıra xalqlar öz torpaqlarından məcburi departasiya edilmişdi. Lakin sonrakı mərhələdə məcburi köçürülən xalqların hamısına bəraət verildi və onlar hamısı öz torpaqlarına qayıtdılar. Krım tatarları, çeçenlər, inquşlar və digər xalqların öz tarixi torpaqlarına qayıtması üçün Avropa İttifaqı qərar qəbul etdi. Hesab edirəm ki, bu qurumun müvafiq institutları bənzər qərarı Qərbi Azərbaycanda yaşamış azərbaycanlılar haqqında da qəbul etməlidirlər”. 

H.Babaoğlu Qayıdış konsepsiyasının icrası prosesində Ermənistan hökumətinin də əməli addımlar atmalı olduğunu diqqətə çatdırıb:

“1988-91-ci illərdən sonra Azərbaycan demoqrafik balansa toxunmursa, ölkəmizdə yaşayan ermənilərə bu haqq tanınırsa və prezident deyirsə ki, konstitusiyamızla onların təhlükəsizliyi təmin olunur, eyni şeyi Ermənistanın Baş naziri də deməlidir. Qərbi azərbaycanlıların öz torpaqlarına qayıtmasını dəstəkləməli və Ermənistan konsitusiyası onların təhlükəsizliyinə təminat verməlidir. Ermənistan konstitusiyası Qərbi azərbaycanlılar üçün əlçatan olmalıdır O ki qaldı ora köçdükdən sonra azərbaycanlıların təhlükəsizliyi məsələsinə, Qayıdış konsepsiyasında qeyd olunur ki, qərbi azərbaycanlıların etimad göstərdiyi bir ölkənin sülhməramlıları ərazidə yerləşdirilməli və onların təhlükəsizliyini təmin etməlidir”. 

Sədr müavini mövzuya belə yekun vurub:

“Bu gün Qarabağda erməni icması varmı? Var. Kompakt yaşayırmı? Yaşayır. Bəs Qarabağdakı ermənilərdən sayca daha çox olan Göyçə-Zəngəzur camaatı bu gün haradadır? Azərbaycanda. Ermənistanda yaşamır. Söhbət bundan gedir. Faktiki olaraq bu gün Bakı şəhərində 30 min erməni yaşayırsa, Qarabağda 20 mindən çox erməni yaşayırsa, Göyçə və Zəngəzurda da azərbaycanlılar yaşamalıdır, İrəvanda da 30 min azərbaycanlı yaşamalıdır. Bakıda erməni yaşayırsa, nəyə görə İrəvanda azərbaycanlı yaşamasın? Mən inanıram ki, gec-tez bu tarixi qayıdış baş tutacaq”.