XX əsrdən bəri yeraltı təkanlarla bağlı istifadə edilən texnologiya təkmilləşdirilsə də, elm adamlarının zəlzələləri proqnozlaşdırmaq imkanları hələ də məhduddur. Təxmini hesablamalara görə, dünyada hər il 500 mindən çox zəlzələ baş verir. Bunlardan çoxu ya hiss edilmir, ya da cüzi hiss edilir.

İqtisadiyyat.az zəlzələlərlə bağlı dünya statistikasının materialları əsasında araşdırma aparıb.

Məlum olduğu kimi zəlzələlər 12 ballıq şkala ilə ölçülür. 7 baldan daha çox gücə malik zəlzələlər əsasən dağıdıcı hesab olunur.

Araşdırmalara görə, ötən il dünyada maqnitudası beş və ya daha çox olan cəmi 1712 zəlzələ qeydə alınıb. Onların bəziləri dağıdıcı olub və fəlakətlə nəticələnib. Ötən il qeydə alınan yeraltı təkanlar fəsadlarına görə XXI əsrdə ağır hallarla nəticələnən təbiət hadisəsi kimi tarixə düşüb. Məlumat üçün bildirək ki, tarixdə ən çox insan itkisinə səbəb olan yeraltı təkanlar 1556-cı ildə Çinin şimal-qərbində baş verib. 8 bal gücündə baş verən zəlzələ zamanı 830 min insan həyatını itirib.

Bəs 2000-ci ildən 2023-cü ilə qədər dünyada nə qədər zəlzələ olub?

Məlumata görə, 2023-cü ildə dünyada bu təbii fəlakət nəticəsində ölənlərin sayı 95 min nəfərə çatıb. Bu, 2010-cu ildən bəri planetdə rekord göstəricidir. Həmin il dünyada təbii fəlakətlər nəticəsində ümumi iqtisadi itkilər təxminən 380 milyard ABŞ dolları təşkil edib. Bu dövrdə ən çox insan tələfatı ilə nəticələnən təbiət hadisəsi Türkiyə və Suriyada qeydə alınıb. Bu ölkələrdə ötən il baş verən zəlzələlər 2023-cü ilin ən ölümcül fəlakətləri olub və təxminən 60 min insan həyatını itirib.

Amma əsr başlayandan indiyədək dünyada ən böyük insan tələfatı ilə nəticələnən zəlzələlər 2004, 2008 və 2010-cu illərdə baş verib. Bu dövrdə müvafiq olaraq, 260 min, 245 min və 255 min nəfər insan yeraltı təkanlar nəticəsində həyatını itirib.

Son 23 ildə zəlzələ nəticəsində həyatını itirənlərin sayı aşağıdakı kimidir:

Gözəl Həşimova