ABŞ-nin Mərkəzi Bankı kimi fəaliyyət göstərən Federal Ehtiyat Sisteminin (FED) sədri Cerom Pauell Konqresdə yarımillik Pul Siyasəti Hesabatının təqdimatında iştirak edib. O, təqdimatda Nümayəndələr Palatasının Maliyyə Xidmətləri Komitəsinin üzvlərinin suallarını cavablandırıb.
Bu ilin ilk rübünə aid məlumatların faiz azaldılmasına inamı dəstəkləmədiyini ifadə edən sədr bildirib ki, bunun üçün daha tutarlı məlumata ehtiyac var. O, "inflyasiyanın aşağıya doğru getdiyinə əminsinizmi?" sualına cavab olaraq buna müəyyən qədər inamının olduğunu söyləyib: "Sual ondadır ki, biz inflyasiyanın davamlı olaraq 2 faizə endiyinə kifayət qədər əminikmi? Ancaq bunu deməyə hazır hələ deyiləm".
Xatırladaq ki, analitiklər və rəsmilər faiz ediriminin inflyasiyanın hədəflənən 2%-ə çatdıqdan sonra mümkün olacağını bildirmişdilər. FED hazırda rezervlərini təxminən 1,7 trilyon dollar azaldıb. Lakin maliyyə institutlarının adekvat resurslara çıxışını təmin etmək üçün daha da ehtiyatla davranılacaqdır. Cerom Pauellin sözlərinə görə, onlar kifayət qədər irəliləyiş əldə ediblər, ancaq bununla belə gediləsi çox yol var.
Həm pul siyasəti, həm də məşğulluq üzərində səlahiyyət sahibi olması ABŞ Federal Ehtiyat Sistemini güclü edir. Bununla belə, FED-in yalnız inflyasiyaya diqqət yetirməli olduğunu müdafiə edənlər də az deyil.
Uzun zamandır ki, 2024-cü ilin 2-ci rübündən başlayaraq faizlərin endiriləcəyi söylənilsə də, buna aid bir əlamət hələ müşahidə edilmir. Qeyd edək ki, faiz endirimi qərarı iki hala uyğun verilə bilər: inflyasiyada müəyyən bir hədəfə çatandan sonra və ya inflyasiyanın ümumi gedişatına əsaslanaraq.
ABŞ-də istehlak qiymətləri ilə bağlı aylıq hesabat, keçən yaydan bəri əsas inflyasiyada ən kiçik ardıcıl artımları göstərib. Bu həftə Əmək Statistikası Bürosu tərəfindən açıqlanacaq inflyasiya məlumatlarının faiz endirimlərini dəstəkləməsi gözlənilir. Ərzaq və enerji istisna olmaqla qiymətlərin əsas göstəricisi (Core CPI m/m) ardıcıl ikinci aydır iyunda cəmi 0,2% artıb. Daha geniş istehlak qiymətləri indeksi (CPI m/m), qismən aşağı qaz qiymətləri sayəsində 0,1% daha az bir artım göstərməkdədir. İstehlakçılar tərəfindən alınan mal və xidmətlərin qiymətində dəyişikliyin (CPI y/y) 3,3%-dən 3,1%-ə düşəcəyi proqnozlaşdırılır.
Federal Ehtiyatlar sistemi proqnozlara uyğun olaraq, 2024-cü ilin iyun ayında ardıcıl 7-ci iclas üçün hədəf diapazonunu 5.25-5.50% səviyyəsində sabit saxlamışdı. Analitiklər inflyasiyanın davamlı olaraq 2%-ə doğru irəlilədiyinə daha çox inam qazanana qədər dərəcələri azaltmağın məqsədəuyğun olacağını gözləmirlər. Əgər iqtisadi məlumatlarda nəzərə çarpan bu yaxşılaşmalar davam edərsə, bu ilin ikinci yarısında, xüsusən də sentyabr ayında uzun müddətdən sonra faizlərin endiriləcəyinin şahidi olacağıq.
Eltun İbrahimov
NDU-nun “İqtisadiyyat və marketinq” kafedrasının müdiri,
iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Material xüsusi olaraq iqtisadiyyat.az üçün hazırlanıb.
