Bu gündən başlayaraq yanvarın 20-dək İsveçrənin Davos şəhərində “Parçalanmış dünya şəraitində əməkdaşlıq” devizi altında Dünya İqtisadi Forumu keçiriləcək.

Ötən əsrin 70-ci illərindən Davos qışda dünya liderlərini, iri şirkətlərin top menecerlərini, siyasi və ictimai xadimləri qəbul edir. Bu dəfəki forumda da yeni çağırışlar var. 

Keçən il də Davosda keçirilən toplantıda da Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü davam edirdi. Bu il yenidən pandemiyadan sonra diqqət, müharibənin iqtisadi nəticələrinə və mümkün ola biləcək tənəzzülə yönəlib.

Buna görə də müzakirələrin mövzuları demək olar ki, dəyişməyib: Ukraynadakı müharibə və onun qlobal iqtisadiyyata təsiri 2023-cü il yanvarın 16-dan 20-dək Davosda keçiriləcək Dünya İqtisadi Forumunun gündəliyini bu il də müəyyən edəcək. 

Davos İqtisadi Forumunun prezidentiBorqe Brende deyir ki, “Davosdakı görüş son onilliklərin ən mürəkkəb geosiyasi və qlobal iqtisadi vəziyyəti fonunda keçirilir. Qlobal tənəzzüldən, yavaşlayan artımdan, yüksək inflyasiyadan və artan borcdan qaçmağa çalışmalı olan qlobal iqtisadiyyat üçün risklər, təhlükələr həqiqətən yüksəkdir”.

Davosda keçiriləcək görüşdə dünya siyasət və biznes liderləri, məşhurlar və tanınmış ictimai fəallar iştirak edəcək. Bu, qlobal iqtisadiyyatın yüksək inflyasiya, enerji böhranı, müharibə ilə əlaqədar tədarükün kəsilməsi və Çində koronavirus pandemiyasının yenidən canlanması səbəbindən böyük təzyiq altında olduğu bir vaxtda baş verir. Müzakirələr də əsasən bu istiqamətlərdə olacaq.

 “Parçalanmış dünyada əməkdaşlıq” mövzusunda beş günlük görüş üçün Davosa gələnlər arasında Almaniya kansleri Olaf Şolts, Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen, NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının baş direktoru Tedros Adhanom Qebreyesus, həmçinin Beynəlxalq Valyuta Fondunun sərəncamçı direktoru Kristalina Georgiyevaın adına rast gəlinir.Kristalina foruma həyəcan təbili ilə gəlir.

“2023-cü il dünya üçün çətin il olacaq. Əsas məsəslə ondan ibarətdir ki, biz fürsətləri iqtisadiyyatları inkişaf etdirmək və iqlimimiz naminə yaxşı olan dəyişiklikləri sürətləndirmək üçün istifadə etməliyik. Beynəlxalq Valyuta Fondunun yaxşı nəticələr üçün güc olduğu məsuliyyətimizi dərk edirik”. 

Son illik risk qiymətləndirməsində pandemiya və Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü nəticəsində yaranan artan qlobal yaşayış xərcləri ən böyük ani risklər kimi göstərilib. Enerji və ərzaq təchizatında yaranan problemlərin daha iki il davam edəcəyi ehtimal edilir.

Bu məsələlər fonunda Davos İqtisadi Forumunun təsisçisi Klaus Şvab bildirir:

“İqtisadi, ekoloji, sosial və geosiyasi böhranlar son dərəcə gözlənilməz və qeyri-müəyyən bir gələcək yaradır. Bu problemlərin həlli üçün 50-dən çox ölkənin liderləri ilə “Parçalanmış dünyada əməkdaşlıq” mövzusunda beş günlük görüşlə bir araya gəlirik”. 

Ümumi mənzərəyə baxdıqda, Ukraynadakı müharibə və ardınca Qərbin Rusiyaya qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalar görünməmiş enerji çatışmazlığına səbəb olub. ABŞ və Avrozona kimi inkişaf etmiş bazarlarda inflyasiya pik həddinə çatmış kimi görünsə də, orta səviyyədən bir qədər yüksək olaraq qalır.

Bu, mərkəzi bankları aqressiv şəkildə faiz dərəcələrini artırmağa məcbur edir. Öz növbəsində yüksək faiz dərəcələri iqtisadi durğunluq mərhələsində yenidən maliyyələşdirmə xərclərinin artmasına səbəb olur. Bu da qlobal borc böhranı riskini artırır.

Dediyimiz vəziyyət Afrika qitəsinə də aiddir. Dünya Bankının fikrincə, hazırkı iqtisadi böhran Saharadan cənubda yoxsulluğun daha da artmasına səbəb ola bilər. Dünyanın ən yoxsul insanlarının 60 faizi artıq bu regionda yaşayır.

Bu ilki Davos forumunda 56 maliyyə naziri ilə yanaşı, əvvəlkindən daha çox, 19 mərkəzi bank direktoru, dünyanın ən böyük şirkətlərindən 600 CEO, 1500 biznes liderinin iştirakı gözlənilir. Forumda iştirak üçün 116 milyarder qeydiyyatdan keçib. İş adamlarının böyük hissəsini amerikalılar təşkil edir. Onların sayı 33 nəfərdir.

Rusiyadan isə heç bir nümayəndə foruma qatılmır. Çünki Davos İqtisadi Forumu Ukraynaya hücumdan sonra Rusiya ilə əlaqələri kəsib. Ukrayna isə əksinə, Davosa bu il yenidən yüksək səviyyəli nümayəndə heyəti göndərir.

Samir Cabbarov