Nazirlər Kabineti “Nəqliyyat vasitələrinin utilizasiyası fondunun vəsaitinin formalaşdırılması və istifadə Qaydası”nı təsdiq edib. Qərarla nəqliyyat vasitələri hər dövlət texniki baxışı zamanı istehsal və buraxılış ili 4 ildən 10 ilədək olduqda - 10 manat, 10 ildən 20 ilədək olduqda - 20 manat, 20 ildən 30 ilədək olduqda - 30 manat, 30 il və daha çox olduqda 40 manat utilizasiya haqqı ödəniləcək.
Bəs yeni qərar Azərbaycanın avtomobil bazarında qiymətlərə necə təsir göstərəcək?
Nəqliyyat məsələləri üzrə ekspert Aslan Əsədov İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında deyib ki, vəziyyətdən sui-istifadə edərək avtomobillərin qiymətlərini qaldıranlar olacaq.
Onun sözlərinə görə, amma bu daimi yox, müvəqqəti xarakter daşıyacaq: "Yəni vətəndaşlar gec-tez anlayacaqlar ki, sui-istifadəçilər utilizasiya haqqı olaraq 10 manat ödədiyi təqdirdə, onun satışının üzərinə min manat qoyublar. Ümumiyyətlə, qiymət artımı formal bir şeydir. Çünki hər bir nəqliyyat vasitəsinin sahibi avtomobilinin istehsal ilindən asılı olaraq ilə təqribən 10 – 20 manat utilizasiya haqqı ödəyəcək. Nəzərə alsaq ki, istehsalı 30 ildən daha çox olan avtomobillər suvenir olaraq saxlanılır. Yəni istehsal ili daha qədim olan avtomobillərin sahibi utilziasiyaya verməyəcək, onu retro olaraq saxlayacaq. Ona görə də fonda daha çox az məbləğli utilizasiya ödənişləri yığılacaq. Bu isə avtomobillərin qiymətlərində o qədər də fərq yaratmayacaq".
Ekspert həmçinin söyləyib ki, utilizasiya haqları üçün ödəniləcək pullar itib-batmır. Onun sözlərinə görə, yığılan pullar nəticə etibarilə avtomobil sahiblərinin özlərinə qayıdır: "Avtomobil sahiblərindən utilizasiya haqqı olaraq pullar fonda yığılacaq. Nəticədə hər kəs avtomobilini öz pulu ilə yeniləyə biləcək. Yəni avtomobil utilizasiya məqamına çatanda - tam yararsız hala gəldikdə onun sahibinə ya yeni avtomobil təklif olunacaq, ya da utulizasiya haqqının az bir məbləğində yığılan puldan ona ödəniş ediləcək".
Nəqliyyat məsələləri üzrə ekspert Eldəniz Cəfərov isə İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında deyib ki, yeni qərardan sonra Azərbaycanda avtomobillərin qiymətində artım müşahidə oluna bilər:
"Azərbaycana idxal olunan köhnə avtomobillərə görə utilizasiya haqqı tutulacaq. Ölkə daxilində də istismarda olan köhnə nəqliyyat vasitələri texniki baxış zamanı müəyyən məbləğdə utilizasiya rüsumu ödəməli olacaqlar. İdxal olunan köhnə avtomobillərin qiymətində bir müddət sonra 3-5% civarında bahalaşma müşahidə oluna bilər".
Qeyd edək ki, nəqliyyat vasitələrinin utilizasiya haqqının məbləği, utilizasiyaya verilən nəqliyyat vasitəsi üçün tətbiq edilən güzəştin məbləği və birdəfəlik ödənişin həcmi təsdiqlənib.“Nəqliyyat vasitələrinin utilizasiya haqqının məbləği” 2024-cü il fevralın 1-dən, “Utilizasiyaya verilən nəqliyyat vasitəsi üçün tətbiq edilən güzəştin məbləği və birdəfəlik ödənişin həcmi” 2024-cü il sentyabrın 1-dən qüvvəyə minir. Traktorlar, həmçinin meşə və kənd təsərrüfatında istifadə edilən, siyahısı Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2008-ci il 14 avqust tarixli 187 nömrəli Qərarı ilə müəyyən edilən mexaniki nəqliyyat vasitələri üçün utilizasiya haqları isə 2024-cü il fevralın 1-dən 2 (iki) il müddətinə 50 (əlli) faiz həcmdə tətbiq ediləcək.
Sadiq Cavadov
